Çözüm süreci kapsamında PKK geri çekileceği günün planlarını yapmaya başlarken, terör yüzünden köylerinden göç etmek zorunda kalan vatandaşlar da köylerine geri döneceği günün hayallerini kurmaya başladı. Ancak bir gerçek gözlerden kaçıyor, bölgede 1 milyon sinsi tehlike posada kurbanlarını bekliyor...
Hükümet, Türkiye`nin 30 yıldır kangren haline dönüşmüş olan sorunun çözümüne yönelik 2013`ün ilk günlerinde ortaya kesin bir irade koyarak tarihi bir adım attı.
Başbakan Recep Tayyip Erdoğan`ın, 7 Ocak Diyarbakır mitingi sonrası devletin ilgili birimleri harekete geçerek, BDP, İmralı ve bölge halkı ile bir takım görüşmeler yapıp çözümün ana yol haritasını belirlerken, yapılan görüşmeler sonrası Diyarbakır`da düzenlenen Nevruz`da okunan mektup da, bu zamana kadar bölgede yaşanmamış bir umudun doğmasına neden oldu.
Bölge halkı 3 ay gibi kısa bir zaman diliminde yaşanan gelişmeleri şaşkınlık içinde izleyip, gelecek planlarını daha umutlu bir şekilde şekillendirmeye başlarken, devletin ilgili birimleri de `Çözüm` sürecinin altını doldurmak için gerekli adımları bir bir atmaya başladı.
PKK aldığı talimatla geri çekileceği günü beklerken hükümetin belirlediği `Akil İnsanlar` ise süreci halka anlatmak üzere il il gezmeye başladı. Bu arada atılan adımlar da ilk meyvelerini vermeye başladı. Terör korkusu nedeni ile yatırımın uğramadığı bölgeye yatırım atakları bir bir gerçekleştirilirken, bölge halkı da yaratılan iyimser hava ile birlikte bu zamana kadar gezip dolaşamadığı dağlarında, barış yürüyüşleri gerçekleştirip, piknikler yapmaya başladı. Öte taraftan yine terör korkusu yüzünden köylerinden göç etmek zorunda bırakılan yaklaşık 10 bin aile de köylerine geri dönmek üzere devletin ilgili birimlerine başvuruda bulundu.
1 MİLYON AKTİF MAYIN BULUNUYOR
Ancak, hem çözüm sürecini baltalayacak hem de istemeden yüzlerce insanın ölümüne ve sakatlanmasına yol açacak bir tehlike müdahale edilmemesi halinde, Doğu ve Güneydoğu Anadolu Bölgesi`ndeki 16 ilde 75 yıl var olmaya devam edecek.
Çünkü, bölge zamanında hayata geçirilen güvenlik politikaları çerçevesinde adeta birer mayın tarlasına dönüşmüş durumda... Birleşmiş Milletler`e sunulan rapora göre bölgede yaklaşık 1 milyon aktif mayın patlamaya hazır bir şekilde bulunuyor. Olayın en acı tarafı ise; bu mayınların hangi bölgelerde nerelere konulduğunun ne devletin ilgili birimleri tarafından ne de TSK tarafından tam olarak bilinmemesi...
İKİ PAŞA DA O ACI İTİRAFI YAPMIŞTI!
Bu trajik bilgileri Eski Genel Kurmay Başkanı Emekli Orgeneral Işık Koşaner ve Tuğgeneral Zeki Es`in sözleri de doğruluyor...
Emekli Orgeneral Işık Koşaner`e ait olduğu iddia edilen bir ses kaydında, Koşaner konuyu şu cümleler ile özetliyor; ``Mayınlar kontrolsüz döşendi, Huduttakinin bile işareti yoktur. Adam gidiyor basıyor, haberimiz yoktu. Bunları kim döşemiş; biz. Şimdi ben desem ki yetkililere: Yahu bizimkiler mayın döşemişlerdi, 10 sene evvel 20 sene evvel, başı boş bırakıp gitmişler, ne derler? `Döşerken aklınız nerdeydi` derler.``
Bu kayıtlardan anlaşılıyor ki mayınlar döşenmiş ama nereye döşendiğine yönelik en üst düzey komutanın dahi bu durumdan haberi yok.
Diğer bir itirafta, Hakkari`nin Çukurca ilçesinde askerlerin döşediği mayının patlaması sonucu 7 askerin ölümüne ilişkin Genelkurmay Askeri Mahkemesi`nde görülen davada sanık olarak ifade veren ve 6 yıl 8 ay hapis cezasına çarptırılan Tuğgeneral Zeki Es`den...
Es, mahkemeye verdiği savunmasında, Türkiye`nin mayınlar konusunda imzalanan Ottova Sözleşmesi`nin TSK tarafından bilinçli olarak eğitimlere konu edilmediğini belirtirken, sadece Çukurca`da TSK`nin yerleştirdiği 90 bin mayının olduğunu iddia ederek durumun ne kadar vahim olduğunu gözler önüne seriyor.
KURBAN ARIYOR
Tüm bu bilgilerin ışığında konuya bakıldığında bugün köyüne geri dönmek isteyen, dağlarında kırlarında rahatlıkla dolaşıp piknik yapmak isteyenler için her ne kadar PKK tehlikesi yavaş yavaş son bulsa da, yaklaşık 1 milyon aktif mayın kendine infilak etmek için kurban arıyor...
ASIL TEHLİKE İÇ BÖLGELERDE
Türkiye`de herkesin mayın denildiğinde konunun Suriye sınırındaki mayınlar ile sınırlı olduğunu düşündüğünü ve sadece oraya odaklanıldığını belirterek, oysa asıl tehlikenin iç bölgelerde olduğunu dile getiren Mayınsız Bir Türkiye Girişimi Koordinatörü Muteber Öğreten; 2007 sonu itibariyle Türkiye topraklarında toplam 982 bin 777 mayın bulunduğunu, bunun ise 818 bin 220`sinin anti personel ve 164 bin 497`si araç patlatan mayın olarak bildiğini ifade ederek devletin ilgili birimlerini konu ile alakalı acil harekete geçmeleri çağrısında bulundu.
2014 YILINA KADAR TEMİZLENMİŞ OLMASI GEREKİYORDU
Öğreten, Ottowa Sözleşmesi`ne göre Türkiye`nin bu mayınları 2014 yılına kadar temizlemiş olması gerektiğini ancak bu konuda şu anda kadar atılmış çok ciddi bir adımın olmadığını ifade ederek, ``2014`te yapılacak toplantıda ülkeler mayın konusunda neleri yaptıklarını nasıl çözüm yolları geliştirdiklerinden bahsedecek. Ancak bizde bu temizlik gerçekleşmedi. Muhtemelen 2014`te yeni bir ek uzatma süresi istenecek. Verilecek ek sürede artık bu işi hiçbir şekilde geciktirmeden tamamlamamız gerekiyor. Çünkü Ottowa Sözleşmesi can kayıplarının önüne geçmek için hayata geçirilmiş insani bir sözleşmedir.`` dedi.
ACİLEN VERİTABANI OLUŞTURULMALI!
Türkiye`nin mayınlardan en fazla etkilenen ülkelerin başında yer aldığını, yerel yöneticilerin ise yaptıkları açıklamalarda 1955`den beri mayınların döşendiği varsayılarak 10 binin üzerinde insanın öldüğünü belirtildiğini, ancak bu korkunç rakama rağmen Türkiye`nin bir mayın haritasının bulunmadığını ve mayınlardan ölenlerin sivil ve asker olarak ayrıştırılıp ortaya konulduğu net bir sayının olmadığının altını çizen Öğreten, her gecikmenin eşittir bir kayıp anlamına geldiğini belirterek acilen konu ile alakalı bir veritabanı oluşturulması gerektiğini söyledi.
FACİA HABERLERİNİ ÇOK SIK DUYABİLİRİZ
TSK`nın kendi güvenliği için döşediği mayınların yanı sıra PKK`nın da kendi güvenliği için döşediği mayınların bulunduğunu ve bu mayınların genellikle operasyon yapılan bölgelere, boşaltılmış köylere, köy yollarına, sulak alanlara yakın bölgelere döşendiğini ifade eden Öğreten sözlerine şöyle devam etti;
``Güneydoğu`da köylerine geri dönmek için yaklaşık 10 bin aile başvuruda bulunmuş. Peki bu aileler hangi güvenlik ile köylerine dönecekler. Köylerine gittiğinde, bağını bahçe kurmak, hayvanlarını otlatmak için veya çocukları oyun oynamak için kırsala doğru gidecek ve orada bir mayına basarak hayatını kaybedecek veya sakat kalacak, bu durum sadece vatandaş için geçerli değil tabi askerler için de aynı tehlike söz konusu. Sonra birileri bu durumu kullanmak isteyecek. Daha iki gün önce koyunlarını otlatan çoban bastığı mayının patlaması sonucu hayatını kaybetti. Belki istisna gibi gelebilir bu olay, ama yarın o bölgelerde birileri rahat rahat gezmeye başladığında, inanın böyle bir çok vakanın haberini duymaya başlayacağız.``
75 YIL ÖMÜRLERİ VAR
Barış sürecinde ellerin silahlardan çekilmesi yönünde çağrıların yapıldığını ve silahların bu çağrı ile birlikte sustuğunu dile getiren Öğreten, ``Ama mayında böyle bir tetik yok, o tetiği çeken bir el yok. O mayını harekete geçiren bizzat kurbanın ta kendisi. O yüzden mayınlar barışı tanımayan silahlardır. Siz bugün ateşkes ilan etseniz de o mayını oradan söküp çıkartmadıkça, 75 yıl gibi çok uzun bir zaman aktif kalarak kendine kurban aramaya devam edecektir. Bu nedenle dünyanın en sinsi silahıdır.`` dedi.
MAYIN EĞİTİMLERİ VERİLMELİ
Barış sürecinde bir çok farklı konudan bahsedildiğini oysa en önemli konunun bu olduğunu ve bu mayınlardan tamamen kurtulduğumuz zaman ancak bir barıştan söz edilebileceğini dile getiren Öğreten, ``Öncelikli bu mayınlı alanlar bir şekilde belirlenerek işaretlenmeli ve çitlerle çevrilerek vatandaşın bu alanlara girmesi engellenmeli. Mayınlın alanlarda yaşayan halka mayın eğitimleri verilmeli. O bölgedeki okullarda ise çoçuklara bu konu derslerde anlatılmalı`` dedi.
16 İL TEHLİKEDE!
Türkiye`nin 2004 tarihinde Birleşmiş Milletler`e sunduğu raporda mayınların bulduğu iller ve yerleşim bölgeleri şöyle sıralandı:
Ardahan, Batman, Diyarbakır, Doğubeyazıt, Gaziantep, Hakkari, İskenderun, Kağızman, Kars, Mardin, Siirt, Şanlıurfa, Şırnak, Tunceli Van, Bitlis ve Bingöl... TSK`nın kayıtlarına göre, 1998 yılından önce döşeli bulunan 1 milyon 2 bin 199 mayından 20 bin 490 adedinin temizlendiğini ve geriye 981 bin 790 adet mayın kaldığı belirtiliyor.
1. Mayin bulunan bölgeler*
Yer
Tip
Adet
Yerleştirilme Tarihi
Ek Bilgi
ARDAHAN
Çeşitli
9.712
Belirsiz
BATMAN
Çeşitli
386
1991-1993
DİYARBAKIR
DM11, M14, M16A2
974
1993
DOĞUBEYAZIT
Çeşitli
138.366
Belirsiz
GAZİANTEP
Çeşitli
179.723
Belirsiz
HAKKARİ
DM11, M14, M16, M2, M48
46.104
1991-1994
İSKENDERUN
Çeşitli
23.836
Belirsiz
KAĞIZMAN
Çeşitli
1.794
Belirsiz
KARS
Çeşitli
9.578
Belirsiz
MARDİN
DM11, M14, M11, M2A1, Çeşitli
84.899
1991-1994
SİİRT
DM11, M14, M16, M2, M48, M49, EY
653
Belirsiz
ŞANLIURFA
Çeşitli
269.163
Belirsiz
ŞIRNAK
DM11, M14, M16, M2, M48, M49, EY
106.278
1991-1994
TUNCELİ
DM11, M14, M15
10.557
1995
VAN
Çeşitli
39.057
Belirsiz
TOPLAM
921.080
2. Mayın bulunduğundan şühe edilen yerler *
Yer
Tip
Adet
Yerleştirilme Tarihi
Ek Bilgi
BATMAN
M18, Çeşitli
22
1994,?
2 Farklı Yerde.
BİNGÖL
DM11, M16, M48
226
1994-1997
9 Farklı Yerde.
BİTLİS
MISC, EY
171, ?
Belirsiz
20 Farklı yerde.
MARDİN
DM11, Çeşitli
68, ?
Belirsiz
14 Farklı Yerde.
TUNCELİ
DM11, M14, Çeşitli
200, ?
1993-1995
9 Farklı Yerde.
ŞIRNAK
Çeşitli
Belirsiz
667 Farklı Yerde.
SİİRT
Çeşitli
Belirsiz
25 Farklı Yerde.
TOPLAM: 687
(haber7)
