Oruç , nefsin isteklerinden iradi olarak uzak durma olması yönüyle bir irada eğitimine açlık ve susuzluğun verdiği sıkıntıya dayanma yönüyle de bir sabır eğitimine dönüşmektedir.
İnsanın hayat da başarılı olabilmesi için irade hakimiyeti ve güçlükler karşısında dayanabilme gücü de önemli bir role sahiptir . Nefsin isteklerinin kontrol altına alınmasında , ruhun arındırılıp yüceltilmesinde oruç etkili bir yoldur . Bu orucun değişik biçimlerde de olsa hemen bütün din ve kültürlerde riyazet ve mücahade yolu olarak mevcut olmasınıda açıklar .
Toplumsal hayatta huzursuzluklara yol açan taşkınlıklar , büyük ölçüde insanın hayvani yönünü tatmin eden maddi zevklere düşkünlükten kaynaklanır .Maddi zevk deyincede akla yeme içme ve cinsel ilişki gibi zevkler gelir .İşte oruç insanı maddi zevk ve şehvetler peşinde koşturan , dolayısıyla da Allah`ın haklarına riayet edemediği için onlara zulmetmesine sebep olan nefs-i emmareyi ( kötülükleri emreden nefis ) teskin etmenin de bir ilacı , aşırılıkları törpülemenin bir çaresidir .
Oruç , yoksulların durumunu daha iyi anlamaya , dolayısıyla onların sıkıntılarını giderme yönünde çaba sarfetmeye de vesile olur . "Tok , açın halinden anlamaz "atasözü de bunu ifade eder .
Orucun , dinimizde önemli bir yeri olan sabır konusuyla irtibatı da burada hatırlanmalıdır . " Namaz ve sabırla yardım isteyin " ( El – Bakara 2 / 153 ) ve "Sabredenlere ecirleri hesapsız olarak tastamam verilir "( Ez- Zümer 39 / 10 ) gibi ayetler , " Oruç sabrın yarısıdır " ( Tirmizi " Da`avat " 86 ) diyen ve orucun sabır boyutunu ve bunun fazilet ve sevabının yüksekliğini anlatır .
Bütün bunlara ilaveten orucun sağlık açısından pek çok yararı bulunduğu da uzman hekimler tarafından ifade edilmektedir . Ramazan orucu zahiren bakıldığında , bir yıl boyunca çalışan vücut makinesinin dinlenmeye ve bakıma alınması gibidir . Oruç özellikle mide ve sindirim organlarının dinlenmesi için iyi bir moladır .
Oruçla ilgili ilki kutsi hadis olmak üzere peygamberimizin bazı sözleri şöyledir : " Her bir iyilik için on mislinden yediyüz misline kadar karşılık olabilir ; fakat oruç başkadır . Çünkü oruç benim içindir ve onun ecrini ben vereceğim " ( Müslim , "Sıyam " , 164 ;Nesai , "Sıyam 42 )
Kim iman ederek ve sevabını Allahtan umarak Ramazan orucunu tutarsa önceki günahları afedilir " ( Buhari , "Sıyam " , 6 )
" Canımı elinde tutan Allah`a yemin ederim ki oruçlunun ağız kokusu , Allah katında misk kokusundan daha hoştur ;Allah der ki ; Ağzı kokan şu kul şehvetini , yemesini , içmesini , benim için terk ediyor . Madem ki sırf benim için oruç tutmuş , o orucun ecrini ben veririm " ( Buhari , "savm " , 9 ; Müslim , " Sıyam " , 164 )
"Oruçlu için birisi iftar ettiği vakit , öteki Rabbı ile karşılaştığı vakit olmak üzere iki sevinç vardır " ( Buhari , " Savm " 9 )
